Emerytura nie dla każdego oznacza całkowite zawieszenie aktywności zawodowej. Trudna sytuacja materialna, wynikająca z niewystarczającej wysokości świadczenia często powoduje, że emeryci zmuszeni są do podjęcia dodatkowej pracy, która pozwoli im żyć na odpowiednim poziomie. Jak w praktyce wygląda kwestia dorabiania na emeryturze?

Przejście na emeryturę niejednokrotnie oznacza pogorszenie dotychczasowego standardu życia. Często bardzo trudno pogodzić się z tym faktem, dlatego duży odsetek osób na emeryturze poszukuje dodatkowego zajęcia. Badania wykazały, że zdecydowana większość pracujących emerytów (około 80%) dorabia, aby poprawić swoją sytuację materialną, natomiast pozostałe 20% robi to dla własnej satysfakcji i zadowolenia. Możliwość pozyskiwania dodatkowego zarobku daje pracującym emerytom większe poczucie stabilizacji i pewności siebie. Warto podkreślić, że przebywanie wśród ludzi zapobiega wykluczeniu społecznemu, które często dotyka osoby starsze.

Limity i ograniczenia

Niestety, dorabiając na emeryturze musimy liczyć się z pewnymi niedogodnościami ze strony ustawodawcy. Jeśli pobieramy emeryturę, a dodatkowo osiągamy przychody z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, które przekraczają ustalony limit, musimy brać pod uwagę możliwość zmniejszenia, lub całkowitej utraty świadczenia emerytalnego.

Osoby, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn) muszą liczyć się z koniecznością respektowania obowiązujących ograniczeń. 

Limity ustalane są na podstawie wysokości przeciętnego wynagrodzenia, które podaje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za poprzedni kwartał w danym roku kalendarzowym.
W efekcie, cztery razy w roku (pierwszego marca, czerwca, września oraz grudnia) kwoty dopuszczalnego przychodu ulegają zmianie. Zgodnie z obowiązującymi od 1 marca do 31 maja 2018 roku ograniczeniami, do emerytury można dorobić maksymalnie 3161,68 zł brutto. Jest to ,,bezpieczna'' kwota, która nie spowoduje zmniejszenia pobieranego świadczenia. 

Kto straci najwięcej?

Zmniejszenie emerytury następuje w przypadku przekroczenia o co najmniej 70% przeciętnego wynagrodzenia (zgodnie z komunikatem GUS z dnia 9 lutego 2018 roku przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2017 roku wynosiło 4516,69 zł). Oznacza to, że osiągane przez emerytów dochody, mieszczące się w przedziale od 3161,68 do 5871,69 zł brutto będą powodowały zmniejszenie świadczenia emerytalnego, w kwocie nie przekraczającej 582,38 zł.

Jeśli emeryt zarobi powyżej 130 % przeciętnego wynagrodzenia, czyli 5871,69 zł, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesi wypłacanie należnego świadczenia emerytalnego.

Podsumowując:

• dodatkowy przychód < 3161,68 zł brutto - ZUS nie zmniejsza świadczenia 
  
• dodatkowy przychód w przedziale 3161,68 - 5871,69zł - ZUS zmniejsza świadczenie o sumę przekroczenia 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
   
• dodatkowy przychód > 5871,68 zł - ZUS zawiesza świadczenie

Umowy dla emerytów

Dorabianie na emeryturze ma ścisły związek ze źródłem pozyskiwanego dochodu. Przedstawione limity dotyczą dodatkowych zajęć wykonywanych w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o pracę nakładczą, czy umowy agencyjnej.

Umowa o pracę i umowy cywilnoprawne (o dzieło i zlecenie) to najczęstsze formy zatrudnienia emerytów. W pierwszym przypadku stosunek pracy emerytem jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem, w ramach którego pracodawca jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, zdrowotne i wypadkowe. Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych uzależnione są od wieku pracownika (nie dotyczą kobiet, które ukończyły 55 lat i mężczyzn w wieku powyżej 60 lat). W przypadku umowy o pracę składki muszą być opłacane obligatoryjnie – nie ma znaczenia wymiar czasu pracy, ani czas trwania zatrudnienia.

W przypadku umowy zlecenie osoba zatrudniona podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentownemu, wypadkowemu), oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Warto zaznaczyć, że ubezpieczenie zdrowotne ma tutaj charakter dobrowolny i decyduje o nim pracownik.

Z punktu widzenia pracodawcy najbardziej korzystna jest umowa o dzieło, ponieważ nie ma wymogu opłacania składek ZUS. Odprowadzana jest wyłącznie zaliczka na podatek dochodowy.

Należy pamiętać, że emeryt ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o podjęciu dodatkowej pracy zarobkowej.

Zawieszenie nie oznacza utraty prawa do emerytury

Zawieszenie, lub częściowe zawieszenie świadczenia, nie oznacza utraty prawa do emerytury. Jedyne działania jakie podejmuje ZUS to zmniejszenie wysokości pobieranego świadczenia. Są emeryci, którzy kilkakrotnie w ciągu roku mają zawieszane, lub zmniejszane świadczenia, a wśród nich pracownicy sezonowi, którzy przez część roku pobierają niższe świadczenia, a przez resztę roku emeryturę w pełnej wysokości. Dlatego nie należy się obwiać utraty prawa do emerytury z powodu podjęcia pracy.