Coraz częściej osoby powyżej 60. roku życia korzystają z Internetu. Pandemia sprawiła, że seniorzy zostali niejako zmuszeni do podejmowania aktywności online. Osoby starsze nie zawsze jednak potrafią bezpieczne poruszać się w wirtualnej rzeczywistości, a fakt ten z łatwością wykorzystują cyberprzestępcy. Jak się przed nimi chronić i co robić, by pieniądze były zawsze bezpieczne? O tym przeczytasz w artykule.

Walka z e-wykluczeniem polskich seniorów

Bezpieczeństwo w Internecie w głównej mierze zależy od poziomu wiedzy na temat zagrożeń, jakie niosą za sobą nierozsądne zachowania w sieci. Niestety, niepokojące dane o wyłudzeniach pieniędzy i trudności w opanowaniu obsługi komputera lub smartfona sprawiają, że osoby starsze bywają nieufne wobec nowych technologii. Raport „Potrzeby i zdrowie seniorów podczas COVID-19” przygotowany przez Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej potwierdza, że nie wszyscy dostosowali się rzeczywistości „przeniesionej” do Internetu, ale jest jednak zainteresowanie ze strony osób starszych podjęciem szkoleń podnoszących kompetencje cyfrowe. Chociaż osoby w wieku 60+ preferują tradycyjne środki komunikacji (prasę, telewizję, ulotki, plakaty), to jednak sytuacja epidemiczna wymusza na nich korzystanie z Internetu, np. przy załatwianiu spraw finansowych. W walce z e-wykluczeniem seniorów powstają nowe projekty związane z propagowaniem wiedzy o cyberbezpieczeństwie. Jednym z nich jest np. projekt Seniorze – spotkajmy się w sieci realizowany przez Ministerstwo Cyfryzacji KPRM i Państwowy Instytut Badawczy NASK we współpracy z Warszawskim Instytutem Bankowości, gdzie Barbara Bursztynowicz, ambasadorka kampanii, radzi m.in. jak chronić dane w sieci i bezpiecznie robić zakupy. Tego typu akcje to jednak wciąż kropla w morzu potrzeb.

Jak chronić swoje pieniądze w sieci?

Internetowe zakupy i przelewy stają się codziennością. Niestety, tak jak w realnym życiu, tak i w świecie wirtualnym czyha wiele niebezpieczeństw. Nie należy się jednak obawiać korzystania z sieci, ale zawsze kierować się zdrowym rozsądkiem! Istnieją żelazne zasady, które pozwolą Ci uniknąć finansowych kłopotów. Koniecznie je zapamiętaj i stosuj zawsze podczas korzystania z komputera, a nic Ci nie grozi.

Nie klikaj w linki

E-maile, wiadomości w komunikatorach czy mediach społecznościowych oraz sms-ach często zachęcają do kliknięcia w link. „Dopłać do przesyłki…”, „Zobacz nagranie…”, „Sprawdź komunikat z ZUS…” – to tylko niektóre z wiadomości, jakie są szczególnie niebezpieczne. Nie pochodzą one od sprawdzonych nadawców, ale od cyberprzestępców. Podszywanie się pod ważne osoby i instytucje ma uwiarygodnić przekaz, więc wiele osób klika w linki bezrefleksyjnie albo z obawy, że coś je ominie. Nigdy tego nie rób!

Ignoruj także e-maile z prośbą o zalogowanie się na stronę banku przez link podany w tekście wiadomości. Strona taka najpewniej będzie kopią strony banku, gdzie w kolejnym kroku klient jest proszony o podanie numeru konta, numeru identyfikacyjnego i haseł, a nawet kodu PIN do kart. Jest to tzw. phishing, czyli wyłudzanie danych dotyczących kont rachunków bankowych w celu przejęcia ich zawartości.

Dokonuj zakupów tylko na zaufanych stronach lub w pewnych aplikacjach

Podczas zakupów zwróć uwagę na stronę sklepu i dane do kontaktu. Sprawdź, czy widnieją dane firmy, NIP czy numer telefonu. Jeśli jesteś na aukcji internetowej, zwróć uwagę na opinię o sprzedawcy oraz komentarze innych użytkowników. Gdy któryś z nich jest negatywny, to znak, że sprzedawca może być nieuczciwy. Zawsze przy wyborze sklepu kieruj się zasadą ograniczonego zaufania.

Kiedy już zdecydujesz się na zakup, nigdy nie dokonuj płatności w punktach bezpłatnego publicznego dostępu do Internetu (tzw. hot-spotach). Podanie swojego loginu i hasła do banku, serwisów czy nawet sprawdzenie e-maila nie jest w takich miejscach bezpieczne. Zawsze korzystaj więc z narzędzi zaufanych – najlepiej ze swojego osobistego komputera lub smartfona.

Nie klikaj w linki sklepów, które prześle Ci znajomy w prywatnej wiadomości (np. w tekście typu: „Zobacz! Mega okazja!”). Może się bowiem okazać, że ktoś przejął jego konto i celowo rozsyła takie niebezpieczne linki przenoszące na fałszywą stronę internetową sklepu, a później przekierowujące na stronę łudząco przypominającą stronę Twojego banku, gdzie proszą o podanie loginu i hasła. Wpisuj zatem ręcznie nazwę sklepu, korzystaj z aplikacji, które są znane i popularne od lat.  

Chroń swoje hasła i dane

Wymyślenie silnego hasła, czyli takiego, które trudno rozszyfrować osobie trzeciej, to podstawa. Zawrzyj w nim więc kombinację liter, cyfr i znaków specjalnych. Częstym błędem jest używanie tego samego loginu i hasła w wielu bankach i serwisach. W przypadku jego złamania, przestępca będzie miał dostęp do wszystkich tych źródeł! 

Pamiętaj, by chronić swoje dane w sieci. Nigdy i nigdzie nie podawaj numerów swoich kart bankowych czy PIN-ów. Wszelkie maile od banków z taką prośbą od razu kasuj! Żadne instytucje nigdy nie proszą o podawanie tak poufnych danych na odległość.

Nie zapomnij też zabezpieczyć komputera programem antywirusowym, antyszpiegowskim i Firewallem. Aby w pełni go chronić, korzystać tylko z legalnego systemu operacyjnego i stale aktualizuj oprogramowanie. Jeśli masz kamerkę internetową – umieść na niej zaślepkę. Nie instaluj również żadnych programów z sieci, gdyż wraz z nimi możesz pobrać szpiegowskie oprogramowanie lub wirusy, a to poważne zagrożenie dla Twoich danych.

Podsumowanie

Osoby starsze – choć nie bez pewnych oporów – coraz częściej i chętniej załatwiają sprawy urzędowe i bankowe w sieci. Jest jednak jeszcze znaczna liczba osób, które nie czują się pewnie w Internecie, ale deklarują chęć posiadania tego typu umiejętności. Wśród wielu aktywności szczególnie istotne jest podniesienie kompetencji korzystania z bankowości online oraz propagowanie bezpiecznych zachowań w sieci. Najważniejsze z nich to nieufność wobec nieznanych linków, ograniczone zaufanie do sklepów internetowych oraz ochrona swoich haseł i danych. Podnoszenie kompetencji cyfrowych może uchronić przez finansowymi kłopotami, jak również podnieść zaufanie seniorów do Internetu.

Fot. freepik.com