Wysokość świadczeń emerytalnych w 2022 roku budzi wiele emocji. Zmiany związane z Polskim Ładem, marcowa waloryzacja emerytur oraz obietnica wypłacenia trzynastej emerytury – to najważniejsze zagadnienia, o których codziennie donoszą media. W tym artykule krótko i zrozumiale rozwiejemy wątpliwości.

Sytuacja materialna polskich emerytów

Aktualny wzrost cen spowodowany inflacją stanowi duże wyzwanie dla budżetu polskich seniorów. Już w 2016 roku podczas badań Głównego Urzędu Statystycznego do raportu pn. Sytuacja materialna i dochodowa gospodarstw domowych emerytów i rencistów ponad połowa osób starszych określiła, że starcza im pieniędzy na co dzień, ale oszczędzają na poważniejsze zakupy, a prawie jedna trzecia podała, że musi bardzo oszczędnie gospodarować pieniędzmi. Raport z kolejnych badań pn. Jakość życia osób starszych w Polsce potwierdził niepokojące statystyki – ze swojej sytuacji finansowej w 2020 roku zadowolonych było bowiem niecałe 38% osób w wieku powyżej 65 lat. Co więcej, podobne wnioski wysnuto w analizie podsumowującej raport Emerytury i renty w 2020 roku – co drugi emeryt określa swoją sytuację materialną jako przeciętną. Wpływ na taką ocenę sytuacji ma przede wszystkim zbyt duży procent wydatków w stosunku do wysokości świadczeń emerytalnych, dlatego rokrocznie waloryzacja budzi ogromne zainteresowanie i nadzieję na polepszenie bytu osób starszych.

Polski Ład – ulga podatkowa dla emerytów

1 stycznia wszedł w życie Polski Ład, a wraz z nim podniesiono kwotę wolną od podatku do 30 tys.  zł. W świetle ustawy osoby otrzymujące z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie emerytalne w wysokości poniżej 2,5 tysiąca zł dostają emerytury bez potrącania PIT, a jedynie odprowadzane zostaje 9% na ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce oznacza to więc kilka złotych więcej na koncie.  

Nie każdy emeryt na Polskim Ładzie zyskał, bo zmieniły się zasady obliczania składki zdrowotnej. Osoby pobierające świadczenia powyżej 5 tys. zł brutto, a więc odprowadzające wcześniej wysokie składki lub pracujące po osiągnięciu wieku emerytalnego, dostały mniejsze emerytury. Mimo że ustawa została uchwalona i weszła w życie, rząd obiecuje wprowadzenie ulgi podatkowej również dla nich, aby nie byli stratni. 10 lutego prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS zapewniła, że ci emeryci, którzy otrzymali w styczniu niższe świadczenia wynikające z nowych regulacji podatkowych, otrzymają w lutym wyrównanie. W wyniku społecznej dezaprobaty resort finansów postanowił bowiem, że pobierającym emerytury w przedziale  4 920 zł  – 12 800 zł zaliczka na podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne będzie obliczana na „starych zasadach”. Dla emerytów ze świadczeniem do 12,8 tys. zł Polski Ład ma być więc korzystny lub neutralny.

Waloryzacja emerytur w 2022 roku

Na waloryzację wpływają dwa czynniki: wzrost cen oraz realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. Dokładny wskaźnik waloryzacji zostanie podany w lutym, ale już dziś wiadomo, że waloryzacja będzie największa od 13 lat. Jak podał Główny Urząd Statystyczny w tzw. Szybkim szacunku inflacja w grudniu 2021 roku wyniosła aż 8,6%. Przeprowadzana zawsze od 1 marca waloryzacja emerytur będzie więc w tym roku rekordowa, bo inflacja ma na nią największy wpływ.

Warto również wiedzieć, że zrezygnowano całkowicie z waloryzacji kwotowej. Jak podała Marlena Maląg, Minister Rodziny i Polityki Społecznej wskaźnik procentowy wyniesie co najmniej 7%.

Trzynasta i czternasta emerytura

Tzw. 13 emerytura będzie wypłacana „z urzędu”, to znaczy bez obowiązku składania jakiegokolwiek wniosku. Trzeba spełnić jednak najważniejszy warunek, czyli osiągnąć wiek emerytalny (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat). Trzynastka również będzie przysługiwać osobom:

• pobierającym rentę z tytułu niezdolności do pracy (w tym rentę dla inwalidów wojennych i wojskowych oraz rentę wypadkową),
• pobierającym rentę szkoleniową, socjalną lub rodzinną,
• uprawnionym do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
• uprawnionym do świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych,
• uprawnionym do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
• uprawnionym do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.

Ta ostatnia grupa otrzyma trzynastą emeryturę w maju, pozostali – już w kwietniu. Na zmianach podatkowych stracą najbogatsi, a najwięcej korzyści osiągną pobierający świadczenia do 2,5 tys. brutto. Na chwilę obecną wypłata czternastej emerytury stoi pod znakiem zapytania.

Podsumowanie

Sytuacja materialna osób starszych w Polsce pozostawia wiele do życzenia, dlatego rokrocznie emeryci upatrują poprawy swojego losu przy waloryzacji emerytur. W tym roku ma być ona rekordowa ze względu na wzrost inflacji. Już w styczniu rewolucji w świadczeniach dokonał wchodzący w życie Polski Ład, który nie dla wszystkich seniorów jest korzystny. Rząd jednak zapewnia, że dla pobierających emerytury do 12 800 zł zmiany podatkowe będą korzystne lub neutralne, a najwięcej zyskają osoby ze świadczeniem do 2,5 tys. zł.

Fot. Pixabay.com